Hoge bloeddruk of hypertensie komt bij 10% van de bevolking voor. Je merkt of voelt het meestal niet. Toch kan het op de lange duur schade berokkenen aan je gezondheid. Een sluipmoordenaar, zo noemen artsen een verhoogde bloeddruk. Want hij doodt zonder dat je er iets van merkt. Daarom zal de huisarts regelmatig je bloeddruk controleren. Hierbij horen gezondheidsadviezen en eventueel geneesmiddelen.

Wat is 'de bloeddruk'?

Onze hartspier pompt het bloed doorheen onze bloedvaten. Hierdoor ontstaat er een (bloed)druk in het bloedvat. Deze is het hoogst wanneer de hartspier samentrekt en het bloed uit het hart wegstuwt: de bovendruk. De druk is op zijn laagst wanneer het hart ontspant en zich opnieuw vult met bloed: de onderdruk. De bloeddruk wordt uitgedrukt in deze twee getallen.

Hoe wordt de bloeddruk gemeten?

De bloeddruk wordt met een bloeddrukmeter gemeten, bij voorkeur in een zittende houding. De armband ("manchette") wordt rondom de bovenarm bevestigd en opgeblazen waardoor de bloedtoevoer naar de hand wordt afgesnoerd. De bloedvaten worden immers dichtgedrukt omdat de druk in de armband hoger is dan de druk in de bloedvaten. Vervolgens laat de arts langzaam de druk in de armband verminderen tot de bloedtoevoer terug herneemt. Dit kan hij met zijn stethoscoop onder de elleboogplooi horen. Hij leest de druk af op zijn meter, deze komt overeen met de aanwezige druk in het bloedvat of met andere woorden de bloeddruk. De bloeddruk wordt uitgedrukt in millimeter kwik (b.v. 120 op 80 mmHg) of centimeter kwik (b.v. 12 op 8 cm Hg).

Wanneer spreken we van hoge bloeddruk?

Een hoge bloeddruk kan pas worden vastgesteld na verschillende metingen op verschillende tijdstippen. Ga dus nooit af op een éénmalige meting.
We spreken van hoge bloeddruk indien:
• de onderdruk hoger is dan 90 mmHg
• de bovendruk hoger is dan 140 mmHg bij personen jonger dan 45 jaar.
Naarmate je ouder wordt neemt deze bovengrens toe.
Voor patiënten met diabetes (suikerziekte) en nierziekten gelden de waardes 130/80 mm Hg als bovengrens.
Zelf thuis je bloeddruk meten is een waardevolle bron van bijkomende informatie voor je arts.

Oorzaken van een hoge bloeddruk?

Naarmate we ouder worden, worden onze slagaders stijver en minder rekbaar. In ruim 9 op  de 10 van de gevallen is de oorzaak van hiervan niet bekend. Erfelijke factoren kunnen hier misschien soms een rol spelen.
Bij natuurvolkeren is hypertensie zeldzaam. Zij bewegen veel meer en hun voeding is totaal verschillend van de onze. Zo is hun voedsel veel minder door de industrie geraffineerd: veel meer vezels, meer natuurlijke vitamines, een gezonder vettenprofiel en veel minder suikers. Ook is het natriumarm en kaliumrijk. Voor ons dieet geldt het omgekeerde: veel natrium en weinig kalium. Natrium (keukenzout) heeft een bloeddrukverhogend effect. Raadpleeg de folder "Stop het zout" om gemakkelijk met deze slechte gewoonten te breken.

Overmatig alcoholgebruik en vooral roken dragen ook bij aan het krijgen van een hoge bloeddruk. Maar ook de anticonceptieve pil blijkt soms de bloeddruk te verhogen.

Bij 5% wordt de hoge bloeddruk veroorzaakt door een orgaanaandoening. In dit geval is een uitgebreid onderzoek noodzakelijk. Je huisarts kan je hierin begeleiden. Soms ligt bijvoorbeeld een nieraandoening aan de oorsprong.

Stille doder

Hoge bloeddruk is geen ziekte, maar geeft wel een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, de voornaamste doodsoorzaak in de Westerse landen. Een verhoogde druk in de bloedvaten bevordert immers de aderverkalking of atherosclerose. De bloedvaten worden hierdoor nauwer en dus minder doorgankelijk. Ze worden ook brozer door in te boeten aan soepelheid of elasticiteit. De voornaamste ziekten die hierdoor ontstaan zijn hartkramp (angina pectoris) of hartinfarct, verminderde bloedtoevoer naar de benen (etalagebenen)... Vooral de kans op een hersenbloeding neemt toe. Verhoogde belasting van het hart geeft ook een hoger risico op hartfalen en hartritmestoornissen. Verder is ongeveer 10% van de sterfte als gevolg van een te hoge bloeddruk het gevolg van nierfalen.