Inleiding
De Codex is een Nederlandstalige medische gegevensbank die in de eerste
plaats voor artsen bestemd is.
Zij werd ontwikkeld door huisartsen.
Vermits huisartsgeneeskunde op het kruispunt van alle specialismen ligt, zal de specialist hier voldoende informatie
vinden uit andere deelgebieden van de geneeskunde, en dit alles binnen handbereik.
In 1988 begonnen twee Mechelse huisartsen met de ontwikkeling van de encyclopedie en de Wetenschappelijke
Vereniging van Vlaamse Huisartsen heeft hieraan van 1996 tot 1998 haar medewerking verleend. Toen bleek dat het
introduceren van beslissingsrecht op verschillende niveaus het updaten van de informatie onhoudbaar vertraagde,
hebben we met algemene consensus beslist de gegevensbank opnieuw autonoom verder te ontwikkelen. En nog steeds
trachten we ons te handhaven binnen het stille geweld van de gesponsorde medische informatie.
Wij blijven ernaar streven om meer te bieden dan de huidige systemen. De huidige CD-ROM's met hun mogelijkheid
om 100.000 bladzijden op één cd te raadplegen, betekenen al een hele stap vooruit ten opzichte van het "uitvlooien"
van (buitenlandse) databanken via het web. Wij bieden meer voor minder geld, en dit door onze gestructureerde
opzet.
De vertekbasis van De Codex is boek 1: Reden van contact. Vanuit de subjectieve klacht(en) van de patiënt werkten
we in boek 1 een boomstructuur(*) uit om snel de gepaste informatie omtrent de juiste diagnose en behandeling te
tonen, uiteraard voor de verschillende deelgebieden in de geneeskunde. Hierbij wordt verwezen naar meer
gespecialiseerde artikels en gegevens die ook in de gegevensbank opgenomen zijn.
* De boomstructuur, gebruikt in de encyclopedie:
Niveau 1 = Boek
Niveau 2 = Groep (orgaansysteem)
Niveau 3 = Boekdeel (aanmelding van de patiënt; subjectieve klacht)
Niveau 4 = Hoofdstuk (Nosologische, didactische eenheid)
Niveau 5 = Titel (Pathofysiologische eenheid)
Niveau 6 = Ondertitel
Niveau 7 = Paragraaf
Niveau 8 = Folio of Teksttitel
Niveau 9 = "Patiëntenvoorlichting"
De "Encyclopedie" is gegroeid uit de idee dat de computer een concrete nood in de praktijk kan invullen.
Vandaag de dag weten we met zekerheid dat dit ook het geval is. Recente informatie uit de medische
literatuur moet de holistische visie (de mens is meer dan de som van zijn delen) op gezondheidszorg kunnen
voeden. Dit is trouwens de enige mogelijkheid om dynamiek te houden in ons therapeutisch beleid, dat dreigt
te verstikken in de huidige wetenschappelijke evolutie.
Concreet betekent dit dat wij voor de arts relevante informatie zoeken. Kwaliteit boven kwantiteit; zeker
de praktijkmogelijkheden zo breed mogelijk uitwerken, en tevens diep ingaan op de pathogenese, zodat
iedere arts zijn therapeutisch palet volledig tot zijn recht kan laten komen.
Een tweede pijler van de "Encyclopedie" is het up-to-date houden van de informatie:
1) De noodzaak van bijblijven behoeft geen betoog.
Dat de patiënt dit ook ten zeerste op prijs stelt blijkt nog eens overduidelijk uit een grootscheepse
schriftelijke enquête van Jung HP ea (Nederland, 1994). Opvallend was daar dat "het op de hoogte zijn van
de nieuwste ontwikkelingen" door de patiënt een hogere prioriteit werd aangemeten dan "werken volgens de
gangbare kennis van goede huisartsgeneeskundige zorgen".
2) Het holistisch beleid moet voortdurend getoetst worden op zijn waarde aan de hand van recentere
bevindingen, zodat het voortdurend kan bijgestuurd en verbeterd worden.
De "Encyclopedie" moet ook ruimte creëren voor deze voortdurende evolutie.
Hier tegenover stellen wij nochtans dat zogenaamde achterhaalde theorieën over een bepaald medisch
probleem niet moeten verdwijnen bij elke komst van een nieuwe theorie. Wel wordt bij voorkeur verteld
welke theorie de voorkeur geniet, en omwille van welke reden(en).
Dit schept voor de collega's de mogelijkheid om gemakkelijker in te haken op de moderne visie op een bepaald
probleem.
Een laatste, maar daarom niet minder belangrijke pijler is dat de "Encyclopedie" het belangrijkste instrument
van de huisarts moet zijn bij zijn taak van ombudsman in de geneeskunde: wij mogen de de patiënt niet laten
verloren lopen in de "jungle" van de geneeskunde.
"De Codex" brengt niet alleen de basiskennis van de gehele medische bibliotheek van de huisarts samen, maar
tracht ook een holistische visie te creëren. Deze visie weerspiegelt zich ook in het therapiegedeelte van elk
onderwerp. Er werd gekozen voor een voorbeeld van behandeling, en waar mogelijk ook voor een consensus
betreffende het therapeutisch beleid. Toch is nog voldoende ruimte gelaten voor collega's die een andere
visie op de zaak hebben, om hun beleid te trachten in te passen in het algemeen gangbaar medisch handelen.