Hoge bloeddruk of hypertensie komt bij 10%
van de bevolking voor. Je merkt of voelt het meestal niet. Toch kan het
op de lange duur schade berokkenen aan je gezondheid. Een
sluipmoordenaar, zo noemen artsen een verhoogde bloeddruk. Want hij
doodt zonder dat je er iets van merkt. Daarom zal de
huisarts regelmatig je bloeddruk controleren. Hierbij horen
gezondheidsadviezen en eventueel geneesmiddelen.
We spreken van hoge bloeddruk indien:
• de onderdruk hoger is dan 90 mmHg
• de bovendruk hoger is dan 140 mmHg bij personen jonger dan 45 jaar.
Naarmate je ouder wordt neemt deze bovengrens toe.
Voor patiënten met diabetes (suikerziekte) en nierziekten gelden de waardes 130/80 mm Hg als bovengrens.
Zelf thuis je bloeddruk meten is een waardevolle bron van bijkomende informatie voor je arts.
Bij natuurvolkeren is hypertensie zeldzaam. Zij bewegen veel meer en hun voeding is totaal verschillend van de onze. Zo is hun voedsel veel minder door de industrie geraffineerd: veel meer vezels, meer natuurlijke vitamines, een gezonder vettenprofiel en veel minder suikers. Ook is het natriumarm en kaliumrijk. Voor ons dieet geldt het omgekeerde: veel natrium en weinig kalium. Natrium (keukenzout) heeft een bloeddrukverhogend effect. Raadpleeg de folder "Stop het zout" om gemakkelijk met deze slechte gewoonten te breken.
Overmatig alcoholgebruik en vooral roken dragen ook bij aan het krijgen van een hoge bloeddruk. Maar ook de anticonceptieve pil blijkt soms de bloeddruk te verhogen.
Bij 5% wordt de hoge bloeddruk veroorzaakt door een orgaanaandoening. In dit geval is een uitgebreid onderzoek noodzakelijk. Je huisarts kan je hierin begeleiden. Soms ligt bijvoorbeeld een nieraandoening aan de oorsprong.
Wat is 'de bloeddruk'?
Onze hartspier pompt het bloed doorheen onze bloedvaten. Hierdoor ontstaat er een (bloed)druk in het bloedvat. Deze is het hoogst wanneer de hartspier samentrekt en het bloed uit het hart wegstuwt: de bovendruk. De druk is op zijn laagst wanneer het hart ontspant en zich opnieuw vult met bloed: de onderdruk. De bloeddruk wordt uitgedrukt in deze twee getallen.Hoe wordt de bloeddruk gemeten?
De bloeddruk wordt met een bloeddrukmeter gemeten, bij voorkeur in een zittende houding. De armband ("manchette") wordt rondom de bovenarm bevestigd en opgeblazen waardoor de bloedtoevoer naar de hand wordt afgesnoerd. De bloedvaten worden immers dichtgedrukt omdat de druk in de armband hoger is dan de druk in de bloedvaten. Vervolgens laat de arts langzaam de druk in de armband verminderen tot de bloedtoevoer terug herneemt. Dit kan hij met zijn stethoscoop onder de elleboogplooi horen. Hij leest de druk af op zijn meter, deze komt overeen met de aanwezige druk in het bloedvat of met andere woorden de bloeddruk. De bloeddruk wordt uitgedrukt in millimeter kwik (b.v. 120 op 80 mmHg) of centimeter kwik (b.v. 12 op 8 cm Hg).Wanneer spreken we van hoge bloeddruk?
Een hoge bloeddruk kan pas worden vastgesteld na verschillende metingen op verschillende tijdstippen. Ga dus nooit af op een éénmalige meting.We spreken van hoge bloeddruk indien:
• de onderdruk hoger is dan 90 mmHg
• de bovendruk hoger is dan 140 mmHg bij personen jonger dan 45 jaar.
Naarmate je ouder wordt neemt deze bovengrens toe.
Voor patiënten met diabetes (suikerziekte) en nierziekten gelden de waardes 130/80 mm Hg als bovengrens.
Zelf thuis je bloeddruk meten is een waardevolle bron van bijkomende informatie voor je arts.
Oorzaken van een hoge bloeddruk?
Naarmate we ouder worden, worden onze slagaders stijver en minder rekbaar. In ruim 9 op de 10 van de gevallen is de oorzaak van hiervan niet bekend. Erfelijke factoren kunnen hier misschien soms een rol spelen.Bij natuurvolkeren is hypertensie zeldzaam. Zij bewegen veel meer en hun voeding is totaal verschillend van de onze. Zo is hun voedsel veel minder door de industrie geraffineerd: veel meer vezels, meer natuurlijke vitamines, een gezonder vettenprofiel en veel minder suikers. Ook is het natriumarm en kaliumrijk. Voor ons dieet geldt het omgekeerde: veel natrium en weinig kalium. Natrium (keukenzout) heeft een bloeddrukverhogend effect. Raadpleeg de folder "Stop het zout" om gemakkelijk met deze slechte gewoonten te breken.
Overmatig alcoholgebruik en vooral roken dragen ook bij aan het krijgen van een hoge bloeddruk. Maar ook de anticonceptieve pil blijkt soms de bloeddruk te verhogen.
Bij 5% wordt de hoge bloeddruk veroorzaakt door een orgaanaandoening. In dit geval is een uitgebreid onderzoek noodzakelijk. Je huisarts kan je hierin begeleiden. Soms ligt bijvoorbeeld een nieraandoening aan de oorsprong.
Stille doder
Hoge bloeddruk is geen ziekte, maar geeft wel een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, de voornaamste doodsoorzaak in de Westerse landen. Een verhoogde druk in de bloedvaten bevordert immers de aderverkalking of atherosclerose. De bloedvaten worden hierdoor nauwer en dus minder doorgankelijk. Ze worden ook brozer door in te boeten aan soepelheid of elasticiteit. De voornaamste ziekten die hierdoor ontstaan zijn hartkramp (angina pectoris) of hartinfarct, verminderde bloedtoevoer naar de benen (etalagebenen)... Vooral de kans op een hersenbloeding neemt toe. Verhoogde belasting van het hart geeft ook een hoger risico op hartfalen en hartritmestoornissen. Verder is ongeveer 10% van de sterfte als gevolg van een te hoge bloeddruk het gevolg van nierfalen.Wijzig je levensstijl
Bij de aanpak van hoge bloeddruk gaat het er dus om deze risico's te beperken. We bekijken je leefstijl en gaan na of er nog andere risicofactoren zijn die de kans op hart- en vaatlijden vergroten. Roken, diabetes, ongezonde voeding, met eventueel overgewicht en verhoogde cholesterol, en onvoldoende beweging zijn de belangrijkste. Maar nog andere factoren, zoals bijvoorbeeld mondhygiëne, beïnvloeden de gezondheid van hart en bloedvaten. Zo heeft men bijvoorbeeld ontdekt dat volwassenen, die minder dan één keer per dag de tanden poetsen, wel 70% meer risico lopen op een cardiovasculaire aandoening dan zij die meermaals daags hun tanden poetsen.Men heeft aangetoond dat in hoofdzaak tien risicofactoren duidelijk gelinkt kunnen worden aan een beroerte: hoge bloeddruk, roken, overgewicht, slechte eetgewoonten, te weinig lichaamsbeweging, lipiden, diabetes, alcoholconsumptie, stress en depressie en ten slotte hartproblemen.
Een hoge bloeddruk is goed voor een derde van het totale risico. Een hoge bloeddruk geeft ook 2,5 meer kans op een beroerte dan een normale bloeddruk, aldus de studie. Rokers hebben op hun beurt tweemaal meer kans op een beroerte dan niet-rokers. Roken wordt in verband gebracht met één op de vijf beroertes.
Wie aldus gezond leeft, ziet zijn risico op een verhoogde bloeddruk met 66% dalen. En dat is indrukwekkend.
Hoe de bloeddruk verlagen?
Bij een licht verhoogde bloeddruk volstaan dan ook meestal vermelde raadgevingen om je levensstijl te verbeteren. Zo is bij overgewicht afslanken de boodschap!Bij een ernstig verhoogde bloeddruk zal je arts geneesmiddelen voorschrijven.
Bij vrouwen die de anticonceptieve pil nemen, verdient het de aanbeveling om op proef een pilstop in te lassen, alvorens antihypertensieve medicatie uit te breiden of te starten. Of overweeg een alternatieve mogelijkheden voor anticonceptie, zoals een uit de uitsluitend progestageen bevattende ‘minipil’ of een eventueel progestageen bevattende spiraal, want deze middelen geven geen verhoogde kans op hypertensie.
Het is belangrijk dat je jouw antihypertensieve behandeling strikt volgt. In combinatie met een gezonde levenswijze is er kans dat je bloeddruk terug daalt, waarna de kuur kan worden gestaakt. In vele gevallen echter is een langdurige inname van medicijnen noodzakelijk.
Let op! Sommige geneesmiddelen kunnen je bloeddruk verhogen: bijvoorbeeld hoestsiropen en neusdruppels kunnen bloeddrukverhogende stoffen bevatten. Deel je arts steeds mee dat je hoge bloeddruk hebt.
Tot besluit...
Laat je bloeddruk regelmatig door je huisarts controleren. Hou er een gezonde levenswijze op na en neem indien van toepassing strikt je bloeddrukpillen in. Je zal merken dat je dan een volkomen normaal leven kan leiden zonder de kwalijke gevolgen van hoge bloeddruk.Veel succes!
Meer informatie:
Op de website van de Nederlandse huisartsen vind je uitstekende patiëntenfolders.Bloeddruk (video Gezondheidsnet)
Hypertensie (Wikipedia)
Bloeddruk Online is een internetservice die het voor patiënten met hoge bloeddruk mogelijk maakt dagelijks hun bloeddruk te meten en online in te voeren.
Folder: cholesterol
De Nederlandse hartstichting levert ook wapens tegen hart- en vaatziekten.
Met de Europese SCORE-tabel, aangepast aan de Belgische bevolking, kan je zelf berekenen hoe groot het 10-jaars risico is op cardiovasculaire sterfte, afhankelijk van je persoonlijke cijfers.
De Hart & Vaatgroep van en voor mensen met een hart- of vaatziekte.
Werk aan je gezondheid op de site Move - Eat!
10 tips voor een gezond en gelukkig 2010