Slapeloosheid is een frequent probleem.
Slapeloosheid is een frequent probleem: 30% van de volwassenen ervaart bij tijd en wijle dit ongemak. Bij 65-plussers loopt dit percentage nog op.Wat kan je doen bij slapeloosheid?
- Bij slapeloosheid dient eerst de oorzaak opgespoord en in de mate van het mogelijke ook aangepakt.
-
Op de tweede plaats komt de niet-medicamenteuze aanpak, zoals
slaaphygiëne en enkele ontstressende truukjes, zoals:
- Schrijf je zorgen weg
Een dagboek / zorgenboekje is één van de manieren om te ontladen. Schrijf voor je gaat slapen tien minuten neer wat je zorgen baart. De realiteit is dat het neerschrijven van je zorgen de problemen niet oplossen, maar je kan je gedachten wel plaatsen en loslaten tot morgen.
- Een warm bad heeft heel wat voordelen. Water laat je mentaal tot rust komen, maar wanneer je lichaam afkoelt nadat je uit de warmte van het water stapt, krijg je bovendien een moe gevoel. Wie niet graag in bad gaat of alleen over een douche beschikt, kan als alternatief slurpen aan een tas cafeïnevrije groene thee. Dit zou een gelijkaardige reactie in het lichaam uitlokken.
- Eender wat je geloof is, een gebedje zeggen voor je gaat slapen is de perfecte manier om je brein tot rust te laten komen. De atheïsten onder ons kunnen dan weer tien minuten mediteren. Of je kan een positieve gedachte de plaats laten innemen van het gepieker in je hoofd. Probeer eens met een spreuk van de Bond Zonder Naam, zoals bv "Je kan je de hele dag ergeren, maar je bent er niet toe verplicht".
Om op een zeer effectieve manier te bidden of te mediteren moet je alles loslaten wat je in feite uit je slaap kan houden. Zowel gebed als meditatie hebben een rustgevend effect en herhaling blijkt daarbij een krachtig middel te zijn.
- Een rustige avondwandeling kan wonderen doen voor je slaap. Intense beweging bemoeilijkt voor velen het slapen, maar tien minuutjes rondwandelen, een uurtje of twee voor je gaat slapen, werkt ontspannend.
- Knuffel je kalm
Een tiental minuutjes knuffelen met je partner stimuleert emoties die van nature kalmerend zijn. Ook vrijen kan je slaap bevorderen. "Je zal er misschien niet onmiddellijk van in slaap vallen, maar het bevordert relaxatie en nachrust. - Relaxatie en eventueel gedragstherapie. Zie ook:
Omgaan met slapeloosheid (folder van UZ Leuven)
Ontspanningsoefeningen voor een betere slaap (Gezondheidsnet.be) - Indien men toch besluit om een slaapmiddel te geven, valt de keuze op een benzodiazepine met halflange werkingsduur, laag gedoseerd en hoogstens één week gegeven. De nieuwere stoffen verwant aan de benzodiazepines (zolpidem, zopiclon en zaleplon) hebben geen voordeel t.o.v. de benzodiazepines.
Waarom slechts bij uitzondering een slaappil?
1. Wie slaappillen neemt 'slaapt' wel, maar deze slaap is lichter dan een natuurlijke slaap, je hebt minder diepe slaap en ook minder droomslaap onder slaapmedicatie. Je bent dus wel weg van de wereld, maar de kwaliteit (diepte) van je slaap is slechter. Het is juist deze diepe slaap en droomslaap die nodig is om goed uitgerust te zijn.
2. Slaapmedicatie (de benzodiazepines), geven altijd
spierverslapping. Veel gebruikers hebben de indruk dat ze toch stevig
op hun benen staan als ze een keer uit bed moeten om te plassen, des te
beter natuurlijk, maar ongemerkt hebben ze toch iets minder controle
over hun spieren. Hierdoor vergroot de kans om 's nachts te vallen, met
als mogelijk gevolg een heupfractuur en alle ellende vandien. Recent
onderzoek wijst uit dat de kans om 's nachts te vallen 50% hoger is bij
wie slaap- of kalmeermiddelen neemt.
3. Verder is er ook een negatieve invloed op je brein. Je staat dikwijls met een minder frisse kop op en je geheugen functioneert niet zoals je zou willen. Ja maar, hoor ik zeggen, ik neem maar een kortwerkend middel, en 's morgens is dit volledig uitgewerkt. Leuk, maar dan verlies je twee adders onder het gras uit het oog. Om te beginnen worden veel mensen 's nachts wakker, en dan slikken ze midden in de nacht of zelfs tegen de ochtend nog een halve of hele slaappil. En die is natuurlijk nog niet uitgewerkt als je dan uit de veren moet. Het resultaat zien we onder andere in het verkeer door het hoger risico op verkeersongevallen.
Weet ook dat een slaap zonder slaappillen erg belangrijk voor een goed functionerend geheugen.
4. Misschien nog de belangrijkste reden om te stoppen met slaapmiddelen is het feit dat ze na twee tot vier weken in feite niet meer echt werken!!! Door het ontstaan van gewenning is er maar erg weinig toegevoegd effect in vergelijking met een neppil. Door het "wennen" aan de slaappil heeft men ook de neiging om meer pillen te nemen, omdat men (opnieuw) slechter slaapt.
"Dat klopt niet" zeggen fervente slaappilgebruikers, "als ik toevallig een pilletje vergeet in te nemen slaap ik niet, dus ik heb ze nodig". Dat lijkt wel zo, maar het niet slapen zonder slaapmedicatie is in dit geval geen gewenning, maar een ontwenningsverschijnsel. Je slaapt in het begin inderdaad slechter als je plots stopt. Het stoppen moet dus altijd geleidelijk gebeuren, liefst in combinatie met goede niet-medicamenteuze maatregelen.
De fout ligt zowel bij de arts als bij de patiënt: beiden grijpen naar de gemakkelijkste en snelste oplossing. Slaapmiddelen werken immers in het begin goed en kosten geen moeite. Maar het zal intussen wel duidelijk zijn dat men hier tewerk gaat als een slechte politieker: kortetermijnoplossing met een put te vullen door een nieuwe te graven! Zie folder van collega Ariens: Slaapmiddelen, moeilijker gestopt dan gestart.
Slaap- en kalmeringsmiddelen slik je niet zo maar (FOD)
Slaapmiddelen bij ouderen.
3. Verder is er ook een negatieve invloed op je brein. Je staat dikwijls met een minder frisse kop op en je geheugen functioneert niet zoals je zou willen. Ja maar, hoor ik zeggen, ik neem maar een kortwerkend middel, en 's morgens is dit volledig uitgewerkt. Leuk, maar dan verlies je twee adders onder het gras uit het oog. Om te beginnen worden veel mensen 's nachts wakker, en dan slikken ze midden in de nacht of zelfs tegen de ochtend nog een halve of hele slaappil. En die is natuurlijk nog niet uitgewerkt als je dan uit de veren moet. Het resultaat zien we onder andere in het verkeer door het hoger risico op verkeersongevallen.
Weet ook dat een slaap zonder slaappillen erg belangrijk voor een goed functionerend geheugen.
4. Misschien nog de belangrijkste reden om te stoppen met slaapmiddelen is het feit dat ze na twee tot vier weken in feite niet meer echt werken!!! Door het ontstaan van gewenning is er maar erg weinig toegevoegd effect in vergelijking met een neppil. Door het "wennen" aan de slaappil heeft men ook de neiging om meer pillen te nemen, omdat men (opnieuw) slechter slaapt.
"Dat klopt niet" zeggen fervente slaappilgebruikers, "als ik toevallig een pilletje vergeet in te nemen slaap ik niet, dus ik heb ze nodig". Dat lijkt wel zo, maar het niet slapen zonder slaapmedicatie is in dit geval geen gewenning, maar een ontwenningsverschijnsel. Je slaapt in het begin inderdaad slechter als je plots stopt. Het stoppen moet dus altijd geleidelijk gebeuren, liefst in combinatie met goede niet-medicamenteuze maatregelen.
Waarom worden zoveel slaapmiddelen geslikt?
Niemand slikt meer slaap- en kalmeringspillen dan de Belgen. Dat blijkt uit cijfers van de International Narcotics Control Board (INCB), het VN-orgaan dat de productie en verspreiding van drugs in kaart brengt.De fout ligt zowel bij de arts als bij de patiënt: beiden grijpen naar de gemakkelijkste en snelste oplossing. Slaapmiddelen werken immers in het begin goed en kosten geen moeite. Maar het zal intussen wel duidelijk zijn dat men hier tewerk gaat als een slechte politieker: kortetermijnoplossing met een put te vullen door een nieuwe te graven! Zie folder van collega Ariens: Slaapmiddelen, moeilijker gestopt dan gestart.
Hoe te stoppen bij langdurig gebruik?
- Zoals voor andere verslavingsproducten (alcohol, tabak, hard drugs) is een sterke wil nodig om te stoppen, afhankelijk van de duur en de dosis van de gebruikte middelen.
- Men is het erover eens dat er minder ontwenningsverschijnselen gezien worden bij afbouw door hierbij tijdelijk over te schakelen op een langwerkend benzodiazepine.
- Het meest efficiënt werkt een geleidelijke dosisvermindering onder de begeleiding van je huisarts. Naargelang de noodzaak zal hij je hiervoor om de week of om de twee weken zien. Zo kan hij ook wekelijks de dosis met 25% aanpassen. De stap naar nul zet je eventueel via een dosis die 12,5% van de begindosis bedraagt. Zelfs in deze fase kunnen eventuele ontwenningsverschijnselen nog 2 tot 3 weken aanhouden. Meest frequent zijn dit gevoelens van onrust, gespannenheid en slecht slapen.
- Het blijkt dat veel mensen die het gelukt is hun gebruik te stoppen, zich prettiger voelen dan toen ze nog gebruikten.
Meer informatie
Verantwoord gebruik van slaap-en kalmeermiddelen (benzodiazepines)Slaap- en kalmeringsmiddelen slik je niet zo maar (FOD)
Slaapmiddelen bij ouderen.