Een duidelijk verband tussen wat je eet en je gezondheid
Een verkeerde voedingskeuze, met veel voorverwekte voeding, is de belangrijkste oorzaak van de bij ons meest voorkomende ziekten (onze "beschavingsziekten"). We kampen met een epidemie aan overgewicht. Overgewicht vergroot onder meer de kans op diabetes met 500-1000.Tandcariës, of tandbederf, is ook zo een plaag van onze moderne tijd. Ziehier volgende statistieken:
- Per 1.000 volwassenen zijn er slechts 4 met een gaaf gebit.
- 90% van onze bevolking heeft een slechte kauwfunctie.
Gezonde voeding voor een gezond lichaam
Een grootse studie, dat over 9 jaar liep, bestudeerde 14 rassen. Met meer dan 18.000 foto's, alsook talrijke chemische en speekselanalysen toont dit onderzoek duidelijk aan dat primitieve voeding tandheelkundige gezondheid verschafte en zelfs ook algemene- en psychische gezondheid. Omgekeerd, na het overschakelen op "modern voedsel" zoals geraffineerde witte bloem, geraffineerde rijst, confituur, suikers, blikvoeding..., werden in alle onderzochte stammen tandbederf en andere aandoeningen aangetroffen.
Kauwen is belangrijk
De spijsvertering begint al met het kauwen, een proces waarbij er onder andere enzymen vrijkomen. Het zetmeel in brood bijvoorbeeld verandert hierdoor al drastisch van structuur. Bovendien wordt het voedsel in deze fase geanalyseerd en worden de kenmerken ervan, zoals smaak en structuur, doorgeseind naar onze hersenen. Die gaan vervolgens ons spijsverteringsstelsel in stelling brengen.Reden genoeg dus om onze kaken aan het werk te zetten. Door goed te kauwen, kan je aandoeningen als het prikkelbaredarmsyndroom, kolieken en een opgezette buik voorkomen of milderen. Belangrijk om weten is dat loos kauwen dit effect niet heeft. Kauwgum kan ons dus niet uit de nood helpen.
Een andere reden waarom kauwen belangrijk is, heeft te maken met het verzadigingsgevoel. Door niet of te snel te kauwen krijgen onze hersenen geen tijd om histamine aan te maken, een verzadigingshormoon dat 15 tot 20 minuten na de eerste hap vrijkomt. Zo eten we meer dan we eigenlijk nodig hebben.
Ook voor onze kaken is kauwen erg belangrijk. Tandartsen waarschuwen ervoor dat verslapping van de kauwspieren ook de kaken zelf verzwakt en het gebit kwetsbaar maakt. Daar komt nog bij dat zacht eten makkelijker aan het glazuur blijft plakken en dus het risico op tandsteen en gaatjes vergroot. Slecht kauwen tast ook de aanmaak van speeksel aan, terwijl speeksel juist helpt om de mond te reinigen.
Ook bijten hoort erbij. Bij jonge kinderen die regelmatig een appel eten door in de hele appel te bijten, gaan de kaken beter ontwikkelen waardoor meer plaats vrijkomt voor een goed gevormd gebit.
Dus: één appel per dag houdt niet alleen de dokter uit huis, maar kan je daarenboven een hoop miserie bij de tandarts - orthodontist besparen. En weg met die al voorverwerkte voeding!
Wat zijn cariës?
Tandbederf of cariës is een ziekte, die veroorzaakt wordt door onder andere bacteriën. Deze zijn in elke mond aanwezig. Voor deze bacteriën begint een echt feest als er voedselresten aan de tanden blijven kleven. Resultaat van dit banket is een reuze toename van het aantal kiemen. Deze produceren massa's ZUUR. Dit zuur gaat nu het tandglazuur oplossen, waardoor de kiemen in de tand langs de zo ontstane holten binnentreden. Enkel ingrijpen van de tandarts kan nu nog verdere verrotting tegengaan.Tandbederf of cariës, is afhankelijk van 4 factoren.
1) TANDEN: als er geen tanden zijn, kan er geen cariës ontstaan! Logisch, hé ?
2) BACTERIËN: als er geen bacteriën zijn dan worden de etensresten niet omgezet in zuren. 3) ETENSRESTEN: als er geen etensresten zijn dan kunnen de bacteriën zich noch vermenigvuldigen noch zuur produceren.
4) TIJD: deze chemische processen hebben een minimum van tijd nodig om te kunnen gebeuren, namelijk ongeveer 20 minuten. Alleen als alle 4 factoren aanwezig zijn, kan tandcariës ontstaan.
Tandpijn (gezondheidenwetenschap)
Wat kan je eraan doen?
Maaltijden en tussendoortjes aandachtig uitkiezen vormt de basis van tandpreventie.Enkele voedingsrichtlijnen om cariës (en ook andere moderne kwaaltjes) te voorkomen zijn:
- suiker in al zijn vormen tot het absolute minimum herleiden.
- afwisseling in de voeding.
- zo veel mogelijk rauw nuttigen.
- mijden van geraffineerde en voorverwerkte voedingsmiddelen.
- veel vezelrijke voeding en volle rijst eten.
- seizoengroenten en -fruit eten. Wat niet van biologische teelt is, liefst pellen en wassen.
- in het algemeen, poetsen na elke voeding. Dus, hoe minder tussendoortjes hoe minder poetswerk.
Een belangrijke taak is weggelegd voor jou als ouder
Gemiddeld vanaf 6 jaar verschijnen de eerste blijvende tanden achter de laatste melktanden. Hoog tijd om gezonde voedingsgewoonten aangeleerd te hebben.Wat kunnen wij specifiek doen voor onze kinderen, die al vanaf hun 2 jaar op school zitten en er nog minstens de volgende 12 jaar zullen blijven? SNOEPPREVENTIE toepassen !
Alhoewel een beloning nooit overbodig is, snoepjes en koekjes zijn het wel. Jufs en Meesters opgelet. Een ballon, een sticker, zelfs een vriendelijk applaus zijn bij ons kindjes ook gewaardeerd. Mama's en papa's, laat de zoete "10 uurtjes" thuis, of laat ze zelfs helemaal weg. Geef liever wat gezonds mee zoals appelen, wortels, radijsjes, nootjes, peren, of komkommer. Wees creatief en probeer elke dag wat anders. Kiwi's, druiven, koolrabi, kaasblokjes, stukjes salami ...
En wat met een verjaardagsfeestje op school? Probeer eens fruitsaté's, of tracteer op mandarijntjes, appelen op stokjes bekleed met rood cellofaanpapier, rozijnen, (zoete) olijven... Kinderen bootsen zo graag de volwassenen na; geef eens knabbelstokjes van wortels, komkommers, en paprika's, samen met bloemkoolroosjes en een lekkere kruidige dipsaus als verjaardagstractatie...
Toostjes met hartig beleg vragen meer werk maar vallen steeds in de smaak. Voor drank kan men kiezen tussen water, melk of thee.
Tenslotte, vanaf de kleuterklasjes zouden alle kinderen de kans moeten krijgen hun tanden te poetsen, zoals zij ook hun handen leren wassen. Deze hygiënische maatregelen zouden moeten aangemoedigd worden de hele duur van de lagere school. Alle leerkrachten zouden deze goede gewoonten moeten ondersteunen tot en met het zesde middelbaar, door zelf het goede voorbeeld te geven. Het komt henzelf ook ten goede.
Zo zie je dat wij, volwassenen, zouden moeten heropgevoed worden wat betreft voedingskeuzen. Maar onze kinderen kunnen van kleinsaf aan leren fruit en rauwkost te verkiezen boven kleverig en zoet snoepgoed, en water, thee, of melk boven suikerrijke frisdranken en fruitsappen.
Alle lekkers is niet altijd gezond, maar er is zo veel gezond dat wel lekker is !
Het mediterrane dieet is een van de gezondste ter wereld
Voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong – olijfolie, groenten en fruit en graanproducten – en producten afkomstig uit de zee vormen de brede basis van dit voedselpakket, terwijl zuivelproducten en vlees minder vaak en in beperkte hoeveelheden gebruikt worden.Meer hierover, met bespreking ook van de voedingspiramide, komt aan bod in de folder over de preventie van hart- en vaatziekten.
Eet ik wel gezond?
Gezondheidstest.be is een initiatief van het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie.Voedingscentrum (Nederland): Het nieuwe eten.
Diabetes risicotest.
Doe de test: eet jij voldoende groenten?
FruitRevolution (online berekenen hoeveel fruit en groenten er dagelijks gegeten zou moet worden).
Ook melktanden verdienen goede zorg (Bodytalk jan 2017)
Een goede voeding voor een goed gebit: nice-info.be (Nutrinews maart 2001)
Een stralende glimlach